Zakładanie trawnika
26 lutego 2016Zakładania trawnika
Z pozoru temat wydaje się prosty , zahaczający o truizm. Cóż to za problem przecież usunąć chwasty , wygrabić pozostałości, wzruszyć ziemie, wysiać nasiona i zagrabić , a to już prosty kierunek do wyrośnięcia trawy i w efekcie pożądanego przez nas trawnika. Jak się jednak okazuje niejednokrotnie, uzyskany przez nas „trawnik” , nie jest spełnieniem naszych marzeń i różni się od zamierzonego efektu. Jest rzadki, są puste przestrzenie, słabo rośnie trawa, żółknie, jest spore zachwaszczenie, kiepsko odrasta po koszeniu , woda stoi i w efekcie trawa w danym miejscu zamiera itd. Przyczyn takiego stanu może być wiele, niewłaściwy skład gleby , źle dobrana mieszanka traw do warunków glebowych , klimatycznych i typowo użytkowych, niewłaściwa pielęgnacja lub jej całkowite zaniechanie oraz błędy techniczne popełnione przy zakładaniu trawnika . Postaram się omówić najważniejsze zasady zakładania trawnika. Zaczynamy.
Pierwsza kwestia związana z trawnikiem dotyczy preferowanego przez nas rodzaju trawnika. Wyróżniamy ich kilka i każdy z nich ma odmienną charakterystykę i zastosowanie.
- Trawniki dywanowe – są to trawniki , które zakłada się w oparciu o 3-4 gatunki traw, odpowiednich do wyższej częstotliwości koszenia, które przeprowadza się dwukrotnie w tygodniu.
- Trawniki parkowe cechują się składem gatunkowym o dużo szerszym zakresie i mnogości odmian. Trawniki tego typu kosi się 3-4 krotnie w sezonie wegetacyjnym.
- Trawniki łąkowe – koszenie odbywa się dwukrotnie w sezonie a zastosowane gatunki traw są odpowiednie do warunków siedliskowych.
- Trawniki rekreacyjne – składają się z z mieszanek wielu nasion, z uwagi na różne warunki glebowe na danym terenie.
- Trawniki sportowe – zastosowane do tego rodzaju trawnika gatunki traw muszą być skrajnie odporne na deptanie , nie wysokie i wytrzymałe na intensywną pielęgnację.
- Trawniki specjalne to darń która wykorzystuje się przy wykonywaniu trawników sportowych, parkingowych czy na pochyłościach.
- Trawniki na pochyłości, dachy itp.
Przygotowanie terenu jest jedną z podstawowych reguł uzyskania optymalnie wyglądającego trawnika. Ważnym czynnikiem jest odpowiednie ukształtowanie terenu , który powinien być względnie płaski i maksymalny spadek nie powinien przekraczać 15 % a na glebach ciężkich 5 % z uwagi na ryzyko wymywania gleby podczas gwałtownych opadów. Kolejnym warunkiem jest właściwa gleba, którą warto w razie konieczności zmodyfikować. Dla poprawy struktury gleby , która jest w naszej opinii niewłaściwa, należy wzbogacić ja. Odbywa się to przykładowo poprzez dodanie do zbyt przepuszczalnej gleby o dużej zawartości piasku i żwiru , gliny w ilości ok 10-30 % lub do gleby o typowo gliniastej strukturze , pisaku lub mieszaniny piasku i żwiru , w wymiarze 20-90%. Oczywiście dokonujemy tego po skoszeniu i usunięciu chwastów. Głębokość takiego wzbogacenia gleby wynosi 10-20 cm. Następny warunek niezbędny dla właściwego wzrostu i egzystowania trawy to odpowiednie ph , które mieści się w zakresie 6-6,5 ph. Najłatwiej osiągnąć to poprzez wapnowanie węglanem wapnia lub wapnem tlenowym. Dużą zaleta może być także nawiezienie gleby pod przyszły trawnik kompostem, obornikiem lub innymi nawozami a następnie wymieszanie z gleba.
Następnym etapem w algorytmie przygotowań wymarzonego trawnika jest odpowiedni dobór gatunków traw. Jest to istotne z uwagi na różne wymogi i przeznaczenie poszczególnych gatunków traw, których jest ok 160. Musimy sobie zadać kilka pytań : jakie panują warunki siedliskowe na danym terenie? , jak często kosimy trawę? , czy będzie intensywnie eksploatowana ? oraz czy mamy czas na pielęgnacje?. Trawniki parkowe, rekreacyjne, sportowe najczęściej w swoim składzie powinny zawierać: kostrzewę czerwoną rozłogową , kępową, wiechlinę łąkową czy życice trwałą. Niektóre trawy lepiej znoszą częste koszenie i się rozkrzewiają dzięki temu zabiegowi a inne odwrotnie , źle znoszą zabieg koszenia i mają trudności z regeneracją.
Poniżej przedstawiam zasięgniętą z książki : Kasińska L., Sieniawska-Kuras A., Architektura krajobrazu dla każdego, Wydawnictwo i Handel Książkami „KaBe”, Krosno 2009
Nazwa gatunku | Odporność na koszenie | Odporność na deptanie | Wymagania co do żyzność | Wymagania co do wilgotności |
Kostrzewa czerwona rozłogowa | Ś | Ś | Ś,M | Ś,M |
Kostrzewa czerwona kępowa | D,Ś | Ś | Ś,M | Ś,M |
Kostrzewa nitkowata | M | D,Ś | D,Ś | D,Ś |
Kostrzewa owcza | Ś,M | Ś | M | M |
Kostrzewa różnolistna | M | M | M | Ś,M |
Mietlica pospolita | D | D,Ś | D,Ś | D,Ś |
Mietlica olbrzymia | D | Ś,M | Ś,M | Ś,M |
Wiechlina łąkowa | Ś | D,Ś | D,Ś | Ś,M |
Wiechlina roczna | D | D,Ś | D | D,Ś |
Życica trwała | Ś | D | D | Ś |
Legenda:
- D- Duże(a)
- Ś- Średnie(a)
- M- Małe (a)
Zazwyczaj wymagana ilość nasion do obsiania 100 m² terenu mieści się w przedziale od 1 do 4 kg . Wszystko zależy od przeznaczenia trawnika. Optymalnym terminem wysiewu nasion jest wiosna , gdy temperatura wynosi powyżej 5° i ziemia jest dostatecznie rozmarznięta , lato oraz wczesna jesień. Najbardziej optymalna jest jednak jesień , a dokładniej wrzesień, gdyż ziemia wówczas zazwyczaj ma odpowiednia wilgotność, mamy średnie temperatury sprzyjające rozwojowi traw, krótszy dzień i długa noc dodatkowo korzystnie wpływają na kiełkowanie. Ważne aby nie zrobić tego za późno tak aby trawa zdążyła odrosnąć do 10 cm przed zimą.
Samo zasianie traw i ich wykiełkowanie nie stanowi końca czynności , gdyż to aby „kształt” wizualny naszego zielonego dywanu spełniał nasze oczekiwania , wymaga jeszcze kilku zabiegów. Podstawowe z nich to: koszenie, piaskowanie, przewietrzanie, wałowanie, renowacja. Zacznijmy od wałowania, wałem lekkim. Przeprowadzamy je w momencie osiągnięcia przez trawę 3-5 cm wysokości w przypadku trawników sportowych i dywanowych oraz 5-8 cm wysokości w przypadku trawników parkowych czy miejskich. Ma ono na celu wyrównanie powierzchni . Kolejnym etapem jest koszenie , którego zadaniem jest prześwietlenie trawy, ułatwiające dostęp światła mniejszym egzemplarzom oraz wyniszczanie chwastów. W miejscach gdzie są braki i puste przestrzenie należy wsiać trawę. Koszenie należy odpowiedni dostosowywać do warunków klimatycznych. Latem i gdy mamy suche okresy warto zmniejszyć częstotliwość koszenia , z uwagi na mniejszą wilgotność i słabszą regenerację roślin oraz jesienią gdy istnieje ryzyko , że po skoszeniu trawa nie zdąży odrosnąć do 10 cm przed nadejściem zimy. Ważnym działaniem pielęgnacyjnym trawnika jest aeracja (wertykulacja) . Jest to jeden z ważniejszych zabiegów , ale jednak mało znany powszechnie w świadomości użytkowników zielonych nawierzchni. Malo kto wie , ale z czasem na skutek błędnego nawożenia, pozostałości skoszonej trawy itd. , tworzy się w trawniku tzw. filc który jest nieprzepuszczalny dla powietrza oraz dostarczanym w postaci nawozów składników pokarmowych. Aby temu przeciwdziałać należy za pomocą aeratora (wertykulatora) nacinać co 5-6 cm darń , co pozwala napowietrzyć korzenie i ułatwia dostawanie się składników pokarmowych. Po takim zabiegu dobrze jest uzupełnić powstałe szczeliny piaskiem w ilości 1litr na 1 m². Cały zabieg pobudza rozwój korzeni i przyśpiesza regenerację trawnika. Ważnym elementem pielęgnacji trawnika jest podlewanie , które musimy uzależnić od stopnia wilgotności gleby (łatwo je sprawdzić poprzez bezpośrednie poznanie dotykiem) . Jeśli gleba wymaga podlania to proporcje właściwe w takiej sytuacji wynoszą 10-15 litrów na 10-15 cm głębokości ziemi /m². Nawożenie roślin jest niemniej ważnym zabiegiem co poprzednie wymienione, gdyż wpływa na szybkość wzrostu, regeneracji odporność na susze, przemarzanie oraz poprawę pobierania pokarmów z gleby i fotosyntezę. Azotem dobrze jest nawozić co roku wiosna a później latem. Potas i fosfor stosuje sie tak jak przy większości upraw w sposób skumulowany. Jeśli przed siewem zastosowaliśmy podczas przygotowywania gleby , to następny raz stosujemy je po kilku latach np. w postaci nawozów wieloskładnikowych. Renowacja trawnika jest nie mniej istotna i niezbędna w sytuacjach spowodowanych na skutek odstawania dłuższy czas wody i w efekcie niedotlenienia rośli, wydeptywania ścieżek podczas użytkowania intensywnego, zacienienia części trawnika oraz nieodpowiedniego koszenia . W przypadku odstawania wody czy ubytków darni spowodowanych niedoświetleniem lub wydeptaniem , warto w pustych miejscach zastosować mieszankę z torfu i piasku oraz wysianie szybko zadarniającej trawy w postaci życicy trwałej i mietlicy białawej. W przypadku niewłaściwego dostosowania do odmian traw koszenia można wykonać różne rodzaje generalnej renowacji, takie jak metoda podsiewu ( aeracja, wysiew nasion i przykrycie jednocentymetrową warstwą mieszanki piaskowo-torfowej) , pełnej uprawy (jak przy zakładaniu trawnika – tam gdzie są puste przestrzenie) oraz poprzez darniowanie (w pustych miejscach rozkłada się darń). Ostatnim warunkiem jest dobór sąsiedztwa roślin i innych elementów składowych ogrodu (ciągów komunikacyjnych czy obiektów malej architektury) . Ważne aby trawnik oddzielony był od stref nasadzeń roślinnych albo „ostrymi kątami”, krawężnikiem, kostką czy innymi ramami które będą umożliwiały bez kłopotu koszenie trawy. Dobrze aby pnie drzew oddalić od trawy poprzez wysypanie kory lub kruszyw co ograniczy ryzyko ewentualnego uszkodzenia ich kosiarką oraz wyczerpujące manewrowanie.