
Ogród formalny
31 stycznia 2016Ogród formalny

Wersal
Ogród formalny jest jednym z podstawowych stylów komponowania przestrzeni ogrodowej. „Głównym bohaterem ogrodu formalnego jest człowiek , wraz z jego percepcja przestrzeni, wyznaczana przez klasyczne zasady geometrii, proporcji i symetrii”¹.
Ogród Formalny wiąże swój początek z renesansowymi ogrodami Włoskimi. Ich głównymi cechami były:
- Założenie ogrodowe oparte o główna oś symetrii
- Budynek jest elementem dominującym w ogrodzie, on wyznacza kierunek, nasadzeń roślinnych.
- Geometryzacja przestrzeni przejawiająca się w szachownicowym układzie kwaterowym
- Szerokie zastosowanie elementu wodnego
- To co murowane ma pierwszeństwo przed tym co sadzone i jest wyznacznikiem dla sadzenia

Villa Papa Giulio-plan

Villa Papa Giulio
W Polsce najbardziej charakterystycznymi przykładami ogrodów formalnych są ogród przypałacowy w Wilanowie , Ogród saski w Warszawie. Europejskimi przedstawicielami stylu formalnego są między innymi : Francuski Wersal i Fontainlebleau, Angielski Hampton Park czy Rosyjski Peterhof.
Kolejny etap przemian miał swój początek we Włoszech , ale najbardziej rozwinął się we Francji. Jednym z głównych autorów nowego nurtu przemian był nadworny architekt krajobrazu na dworze króla Francji Ludwika XIV , André Le Nôtre. To jego uznaje sie za prekursora szkoły geometrycznego ogrodu francuskiego. Oto kilka założeń tej nowej formy stylu ogrodowego, znanego dziś jako ogród formalny:
- Ogród stanowi sine qua non założeń pałacowych. Jest niezbędnym elementem pałacu barokowego.
- Główne założenia ogrodowe agregowane są wzdłuż głównej osi wspólnej dla pałacu i ogrodu. Stosuje się także osie poprzeczne oraz układy wieloosiowe.
- W miejsce geometrycznych, szachownicowych układów kwaterowych stosuje się układy wielownętrzowe i rozległe partery. Wnętrza są oddzielone od otoczenia geometrycznie przystrzyżonymi szpalerami, obwódkami, masywnymi boskietami, murkami czy tarasami.
- Stosuje się kontrastowe zestawienie, zestawia się płaskie partery z masywnymi boskietami. Stosuje się kontrasty barwne. Nadaje dynamizmu kompozycji poprzez elementy plastyczne i światłocienie.
- Kompozycja ogrodowa wyznaczana jest przez elementy roślinne i wodne traktowane architektonicznie.
Przykłady ogrodów barokowych

Peterhof-Rosja

Hampton Park – Anglia

Fontainlebleau-Francja
Do podstawowych roślin stanowiących budulec ogrodu zaliczamy :
- bukszpan (świetny do formowania, sprawdza się także jako dolne piętro boskietów, w sąsiedztwie pni, topiary)
- cis (także idealny do cięcia i tolerujący cień, topiary)
- ostrokrzew (topiary)
- ligustr
- wiąz (szpaler,boskiet)
- buk (szpaler)
- jesion (boskiet)
- klon (szpaler)
- świerk (topiary)
- żywotnik (topiary)
- dąb (boskiet)
- grab (szpaler)
- lipa (szpaler,boskiet)
- jałowiec (szpaler)
- robinia (szpaler)
W chwili obecnej projektanci ogrodów maja do dyspozycji dużo więcej opcji roślinnych. Na przestrzeni lat ilość gatunków i odmian zwiększyła się kilkukrotnie. Do ciekawych roślin, które można z powodzeniem zastosować w ogrodzie formalny zaliczyłbym:
- Klon zwyczajny „Globosum”
- Katalpa Bignoniowa „Nana”
- Bukszpan sufruticosa
- Buki „Davyck Gold” i „Davyck Purple”
- Żywotniki zachodnie „Globosa”, „Golden Globe”, „Daniaca”
- Robinia „Umbruculifera”
Wszystkie wyżej wymienione rośliny imitują geometryczne formy , naturalnie , bez konieczności obcinania i formowania. Idealnie sprawdzą się w zestawieniach formalnych.